Việt Nam nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các loại gió khác nhau. Các loại gió ở Việt Nam không chỉ ảnh hưởng đến thời tiết mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người dân. Vậy, Việt Nam có những loại gió nào và chúng ảnh hưởng ra sao đến khí hậu và cuộc sống? Cùng hocvientrithuc.com tìm hiểu nhé!
Đặc điểm của khí hậu nhiệt đới gió mùa là gì?
Khí hậu Việt Nam thuộc loại nhiệt đới gió mùa, nghĩa là khí hậu có sự biến đổi rõ rệt theo mùa. Điều này làm cho nước ta có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Vị trí địa lý của Việt Nam trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc còn khiến quốc gia này chịu tác động mạnh mẽ của các loại gió hoạt động quanh năm.
Các loại gió ở Việt Nam
Việt Nam chịu ảnh hưởng của nhiều loại gió khác nhau, nhưng chủ yếu có hai loại gió chính là gió Tín phong (hay còn gọi là gió Mậu dịch) và gió mùa.
Gió Tín phong (Gió Mậu dịch) là gì?
Gió Tín phong là loại gió thường xuyên thổi trong các miền cận xích đạo, từ các khu áp cao cận nhiệt đới về Xích đạo. Ở bán cầu Bắc, gió Tín phong thổi từ đông bắc xuống tây nam, còn ở bán cầu Nam, nó thổi từ đông nam lên tây bắc. Gió Tín phong hoạt động quanh năm, đặc trưng bởi thời tiết khô và ít mưa.
Gió mùa là gì?
Gió mùa là loại gió thổi theo mùa, chủ yếu được tạo ra do sự chênh lệch nhiệt độ và khí áp giữa lục địa và đại dương theo mùa. Ở Việt Nam, gió mùa có hai mùa chính:
- Gió mùa mùa đông (Gió Đông Bắc): Thổi từ tháng 11 đến tháng 4, mang theo không khí lạnh và khô từ lục địa Á-Âu, tạo nên mùa đông lạnh và mưa phùn ở miền Bắc và mùa khô ở miền Nam.
- Gió mùa mùa hạ (Gió Tây Nam và Đông Nam): Thổi từ tháng 5 đến tháng 10, mang theo không khí ẩm từ Ấn Độ Dương và Biển Đông, gây ra mưa nhiều và thời tiết nóng ẩm trên cả nước.
Gió Tây ôn đới là gì?
Gió Tây ôn đới là loại gió thổi từ các khu áp cao cận nhiệt đới tới các khu áp thấp ôn đới. Ở bán cầu Bắc, hướng gió là tây nam, còn ở bán cầu Nam, hướng gió là tây bắc. Gió Tây ôn đới hoạt động quanh năm và mạnh nhất vào mùa đông, mang theo độ ẩm cao và lượng mưa lớn. Phạm vi hoạt động của gió Tây ôn đới là ở vĩ độ trung bình giữa 35 và 36 độ vĩ.
Gió địa phương
Các loại gió địa phương là những loại gió thổi từ các vùng khác nhau, khi đến Việt Nam, chịu ảnh hưởng của địa hình mà có những đặc điểm khác so với tính chất ban đầu. Gió địa phương gồm gió biển, gió đất và gió phơn.
Gió biển, gió đất là gì?
- Gió biển: Thổi từ biển vào đất liền vào ban ngày, mang theo không khí ẩm và mát mẻ.
- Gió đất: Thổi từ đất liền ra biển vào ban đêm, mang theo không khí khô và hanh.
Gió biển và gió đất hình thành do sự chênh lệch nhiệt độ và khí áp giữa đất liền và biển, tạo ra các điều kiện thời tiết khác nhau vào ngày và đêm.
Gió phơn là gì?
Gió phơn là loại gió khô và nóng, được biến tính khi vượt qua các dãy núi hay vùng cao. Ở Việt Nam, gió phơn hoạt động mạnh nhất ở các vùng Bắc Trung Bộ do gió gặp dãy Trường Sơn bị chặn lại. Điều này tạo nên hiện tượng thời tiết khác biệt giữa hai bên dãy núi: bên sườn đón gió thường có mưa lớn, trong khi bên sườn khuất gió lại khô và rất nóng.
Gió bấc là gì?
Gió bấc là loại gió thổi từ phía bắc xuống phía nam, thường xuất hiện vào mùa đông ở Việt Nam. Gió này mang theo không khí lạnh và khô, góp phần làm tăng độ lạnh của mùa đông ở miền Bắc.
Loại gió thổi quanh năm ở đới nóng là gì?
Gió Tín phong là loại gió thổi quanh năm, góp phần định hình khí hậu đặc trưng cho đới nóng. Nằm giữa hai chí tuyến, đới nóng trải dài liên tục từ Tây sang Đông, tạo thành một vành đai bao quanh Trái Đất. Nơi đây sở hữu nền nhiệt cao do ảnh hưởng trực tiếp từ tia sáng Mặt Trời. Gió Tín phong Đông Bắc và Đông Nam thổi từ các dải cao áp chí tuyến về khu vực Xích đạo, góp phần điều hòa khí hậu và mang đến lượng mưa dồi dào cho đới nóng.
Như vậy, Việt Nam là một quốc gia có khí hậu nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng của các loại gió khác nhau, từ gió Tín phong, gió mùa đến các loại gió địa phương. Hiểu rõ về các loại gió ở Việt Nam này không chỉ giúp có cái nhìn tổng quan về khí hậu của đất nước mà còn giúp ứng phó hiệu quả hơn với những biến đổi thời tiết hàng năm.