Mỗi năm, Việt Nam phải đối mặt với hàng loạt cơn bão có sức tàn phá lớn, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Vậy Mùa bão nước ta có đặc điểm gì? Hãy cùng hocvientrithuc.com tìm hiểu các kiến thức cơ bản về bão, nguyên nhân, và đặc điểm của mùa bão tại nước ta trong bài viết này nhé!
Bão là gì?
Bão là hiện tượng thời tiết cực đoan, biểu hiện bằng sự nhiễu động mạnh của khí quyển, kèm theo mưa lớn và gió mạnh. Ở Việt Nam, thuật ngữ “bão” thường dùng để chỉ các cơn bão nhiệt đới. Đây là những cơn bão phát sinh ở các vùng biển nhiệt đới và di chuyển vào đất liền, mang theo lượng mưa lớn và gió giật mạnh. Các loại bão phổ biến bao gồm:
- Bão tuyết: Xảy ra ở các vùng lạnh, mang theo tuyết và gió mạnh.
- Bão cát: Thường xảy ra ở các sa mạc, cuốn theo cát và bụi mịn.
- Bão nhiệt đới: Xảy ra ở các vùng nhiệt đới, đặc trưng bởi gió mạnh và mưa lớn. Ở Việt Nam, bão nhiệt đới là loại bão thường gặp nhất.
Nguyên nhân hình thành mùa bão ở Việt Nam
Nguyên nhân từ tự nhiên
- Ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời chiếu xuống biển làm nước biển bay hơi, tạo ra một luồng khí ẩm phía trên mặt biển. Nếu gặp điều kiện thuận lợi, như áp suất thấp, nước biển sẽ bay hơi nhiều hơn, hình thành cột khí ẩm di chuyển lên cao.
- Áp suất thấp: Khu vực có áp suất thấp sẽ thu hút các cột khí ẩm này. Khi các cột khí này di chuyển lên cao, chúng sẽ nguội dần và ngưng tụ thành mây. Quá trình này tiếp tục diễn ra, tạo ra các cơn gió mạnh xoáy quanh một trung tâm áp thấp, hình thành nên bão.
- Hoàn lưu khí quyển: Sự chuyển động của khí quyển trên các đại dương cũng góp phần tạo ra các cơn bão. Các dòng khí ẩm chuyển động theo các hoàn lưu, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ gia tăng sức mạnh và hình thành bão.
Nguyên nhân từ con người
- Biến đổi khí hậu: Hoạt động công nghiệp, giao thông, và sản xuất nông nghiệp làm gia tăng lượng khí nhà kính trong khí quyển, khiến nhiệt độ Trái Đất tăng lên.
- Sự gia tăng khí CO2 và CH4: Các khí này từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt đã làm cho bầu khí quyển nóng hơn, tăng cường quá trình bay hơi nước từ bề mặt đại dương. Sự gia tăng độ ẩm này cung cấp nhiều năng lượng hơn cho các cơn bão, làm chúng trở nên mạnh mẽ và khốc liệt hơn.
- Cách sử dụng đất đai: Việc phá rừng, đô thị hóa và thay đổi sử dụng đất cũng ảnh hưởng đến sự hình thành và diễn biến của bão. Rừng giúp điều hòa khí hậu, giữ nước và giảm thiểu tác động của bão. Khi rừng bị phá hủy, khả năng này giảm đi, làm tăng nguy cơ và tác động của bão.
Mùa bão nước ta có đặc điểm gì?
Mùa bão ở Việt Nam kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm. Thời gian này, nước ta thường xuyên phải đối mặt với các cơn bão có cường độ khác nhau, gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản.
Mùa bão chính thức bắt đầu từ tháng 6 và kéo dài đến tháng 11. Tuy nhiên, bão sớm có thể xuất hiện từ tháng 5 và bão muộn có thể kéo dài đến tháng 12, nhưng thường có cường độ yếu hơn.
Trung bình mỗi năm, Việt Nam có khoảng 10-12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới. Trong đó, khoảng 4-6 cơn bão đổ bộ trực tiếp vào đất liền. Tháng 9 là tháng có số lượng bão nhiều nhất, sau đó là tháng 8 và tháng 10. Tổng số cơn bão trong ba tháng này chiếm đến 70% tổng số cơn bão trong mùa.
Bão ở Việt Nam thường mạnh nhất ở khu vực ven biển Trung Bộ. Các tỉnh từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do bão.
Phân loại các cấp độ bão ở Việt Nam
Bão được phân loại dựa trên sức gió, và có nhiều cách phân loại khác nhau dựa trên các thang đo quốc tế. Tại Việt Nam, người ta thường sử dụng thang Beaufort và thang Saffir-Simpson để phân loại bão.
Thang Beaufort:
- Cấp 8-9: Bão nhiệt đới, với sức gió từ 63-88 km/h.
- Cấp 10-11: Bão mạnh, với sức gió từ 89-117 km/h.
- Cấp 12 trở lên: Bão rất mạnh, với sức gió trên 118 km/h.
Thang Saffir-Simpson:
- Cấp 1: Sức gió từ 119-153 km/h, gây thiệt hại nhẹ đến trung bình.
- Cấp 2: Sức gió từ 154-177 km/h, gây thiệt hại trung bình đến nặng.
- Cấp 3: Sức gió từ 178-208 km/h, gây thiệt hại nặng.
- Cấp 4: Sức gió từ 209-251 km/h, gây thiệt hại rất nặng.
- Cấp 5: Sức gió trên 252 km/h, gây thiệt hại cực kỳ nghiêm trọng.
Mùa mưa ở Việt Nam có bao nhiêu cơn bão?
Số lượng bão trong mùa mưa ở Việt Nam thay đổi tùy theo từng năm, nhưng trung bình mỗi năm nước ta đón nhận khoảng 10-12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới. Trong số này, có khoảng 4-6 cơn bão đổ bộ trực tiếp vào đất liền, gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản. Các tháng có bão tập trung nhiều nhất là tháng 8, 9 và 10, chiếm khoảng 70% tổng số cơn bão trong mùa.
Các số liệu thống kê cho thấy, trong những năm gần đây, do biến đổi khí hậu, số lượng và cường độ bão có xu hướng gia tăng, làm tăng nguy cơ thiệt hại đối với các vùng ven biển và khu vực dễ bị tổn thương.
Vùng nào chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi mùa bão?
Trong mùa bão, các vùng ven biển của Việt Nam thường chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Dưới đây là các khu vực chính và nguyên nhân gây ra sự ảnh hưởng này:
Khu vực Trung bộ
- Các tỉnh từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi: Đây là vùng bị ảnh hưởng nhiều nhất. Nguyên nhân là do vị trí địa lý nằm gần đường đi của các cơn bão từ Biển Đông đổ bộ vào đất liền. Địa hình đồi núi phức tạp cũng làm tăng nguy cơ sạt lở đất và lũ quét.
- Các tỉnh như Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi: Các khu vực này thường xuyên chịu ảnh hưởng của gió mạnh và mưa lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng về nhà cửa, cơ sở hạ tầng và mùa màng.
Khu vực Bắc bộ
- Các tỉnh ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng: Mặc dù không phải là khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp nhiều nhất, nhưng các tỉnh này cũng thường xuyên gặp bão, đặc biệt là vào đầu mùa bão (tháng 6-8).
- Các tỉnh miền núi phía Bắc: Gặp nguy cơ sạt lở đất và lũ quét do mưa lớn kéo dài.
Khu vực Nam bộ
- Các tỉnh ven biển như Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh: Chịu ảnh hưởng ít hơn so với các khu vực khác, nhưng vẫn gặp phải những cơn bão muộn vào cuối mùa (tháng 11-12).
Mùa bão ở Việt Nam khá khắc nghiệt khắc nghiệt, đặc biệt đối với các tỉnh ven biển. Hy vọng rằng bài viết trên đã giúp các bạn giải đáp được thắc mắc mùa bão nước ta có đặc điểm gì cũng như có nhiều thông tin hơn về hiện tượng bão.